حروف مقطعه از دیدگاه ملاصدرا
39 بازدید
محل نشر:
پیام جاویدان » تابستان 1384 - شماره 7 (10 صفحه - از 171 تا 180)
نقش:
نویسنده
وضعیت چاپ :
چاپ شده
نحوه تهیه :
فردی
زبان :
فارسی
یکی از مسایلی که طی چهارده قرن اخیر، ذهن دانشمندان و پژوهشگران حوزه تاریخ و تفسیر قرآن را به خود مشغول داشته، حروف مقطعه و راز آنها در آغاز برخی از سور قرآنی است. مفسران بزرگ قرآن کریم، هر کدام تفسیری را برای این حروف، ارائه نموده و درباره آن نظر داده‌اند که در آثارشان موجود می‌باشد، اما اکثر آنها از طرف ملاصدرا «ره» مورد نقد و بررسی قرار گرفته است.
ملاصدرا در بررسی نظرات گوناگون، تنها دیدگاه بوعلی سینا را ترجیح می‌دهد و نظر خود را براساس مبانی حکمت متعالیه بیان می‌کند. او می‌گوید: «چون حقیقت قرآن، واحد است و مراتب زیادی دارد، پس، هر کسی از این حقیقت تشکیکی بهره‌ای خاص می‌برد؛ زیرا شرایط خاصی مانند ایمان، ارتباط با اهل بیت علیهم السلام و طهارت را می‌طلبد و هریک از این اوصاف، دارای مراتبی می‌باشد و هرکس، مرتبه‌ای از آنها را دارا می‌باشد.»1 اعتقاد ملاصدرا در تفسیر این حروف به گونه‌ای است که هریک از این حروف بر مرتبه‌ای از عالم هستی دلالت می‌کند و روش توجیهی این نوع دلالت، استفاده ابزاری از نظام حروف ابجدی مشهور است تا با ترکیب نمودن به روش جمع یا ضرب بین آنها به گونه‌ای با مرتبه‌ای از عالم هستی، مناسبت و تطبیق یابد.
نگارنده در این مقاله به تبیین و تفسیر کامل این حروف از منظر مفسر فرزانه و فیلسوف عالی مقام مرحوم ملاصدرا، با توجه به آثار گران سنگ وی می‌پردازد.